Hormoonchecklist

In 5 stappen klachtenvrij door het leven

Doe de test!

Hormonale klachten, burn-out klachten of het niet kunnen afvallen wijzen erop dat er een disbalans binnen je hormonen zijn. Maar welke hormonen zijn dan in disbalans? Weet je nog? Dat muziekorkest. Als er één instrument vals speelt, speelt het hele orkest vals. Zo werkt het dus ook met je hormonen. Het is dus niet alleen belangrijk hoe veel of hoe weinig een hormoon aanwezig is in je lichaam, maar ook hoe het zich weerhoudt ten opzichte van andere hormonen. Het lichaam kan nog zoveel van hormoon A produceren, als er vervolgens onvoldoende van hormoon B aanwezig is, zal er toch een disbalans zijn. Vooral op dit punt, de balans onderling tussen de verschillende hormonen, daar gaat het vaak mis.

Vraag de hormoonchecklist aan om inzicht te krijgen welke hormonen ‘valse tonen’ geven binnen jou en ontdek hoe je in vijf stappen klachtenvrij door het leven gaat.

Onthoud dat als jij je lichaam geeft wat het nodig heeft, je lichaam weer voor jou gaat werken in plaats van je tegenwerkt.

Hoe hormonen je leven bepalen

Inmiddels weet ik dat ik niet de enige ben die last heeft (gehad) van hormonale klachten. De meeste vrouwen ervaren op enig moment in hun leven een disbalans in hun hormoonhuishouding. Veel vrouwen nemen dit voor lief, want ‘het zal er wel bij horen’. Maar dat hoeft helemaal niet, je kunt zelf echt veel doen om je fitter en energieker te voelen zonder die hormonale toestanden! Dus já, wij vrouwen zijn hormonaal, en já, dat is fantastisch!

Wat zijn nou eigenlijk hormonen? Het woord hormoon komt van het Griekse woord hormao, wat ‘in beweging zetten’ betekent. En dat is dus precies wat hormonen doen: ze geven cellen in ons hele lichaam opdrachten. Daarmee beïnvloeden ze onze slaap, temperatuurhuishouding, drang naar zoet, vruchtbaarheid, bloeddruk, spijsvertering, gemoed en nog veel meer. Je kunt je eigenlijk beter afvragen wat in je lichaam niet wordt aangestuurd door hormonen.

Zie het hormoonsysteem als een orkest: als één instrument vals speelt, dan klinkt het hele orkest vals. Maar werken de muzikanten onderling goed samen, dan ontstaat er prachtige muziek. Je voelt je zelfverzekerd, energiek, blij, je libido is ‘aan’, je slaapt goed en zit lekker in je vel als je hormonen in balans zijn. Wanneer je hormonen uit balans dreigen te raken geven ze je voortdurend signalen. Als je luistert naar je lichaam en weet aan welke knoppen je kunt draaien om een disbalans te voorkomen, kun je hormonen vóór je laten werken in plaats van tegen je. Hormonen zijn helaas erg gevoelig voor veranderingen. Wanneer één hormoon uit balans raakt, compenseert een ander hormoon dit. Hartstikke mooi, maar als die compensatie lang duurt raken andere hormonen ook weer uit balans. Net dominosteentjes. Het is dus een uitdaging om de balans te vinden en te houden.

Hoe werken hormonen?

Hormonen zetten dus processen in je lichaam in beweging. Het lichaam bestaat uit miljarden cellen die – als alles goed gaat – met elkaar samenwerken. Hormonen zorgen voor de communicatie tussen de losse cellen en je lichaam als geheel. Als er ruis op die communicatie ontstaat, dan wordt ons lijf ziek. Hormonen worden aangemaakt in een aantal hormoonklieren in ons lichaam, zoals de schildklier, alvleesklier, geslachtsorganen en bijnieren. Deze klieren geven de hormonen af aan het bloed, en zo verplaatsen ze zich als boodschappers door het lichaam en zoeken ze hun weg naar de organen waar ze voor bestemd zijn, om daar vervolgens een signaal af te geven.

Deze aan het lichaam afgegeven hormonen worden aangestuurd door twee klieren in de hersenen die de hormonen kunnen stimuleren of juist kunnen laten remmen: de hypothalamus en de hypofyse. Deze zorgen ervoor dat de concentraties van de verschillende hormonen in het bloed worden aangepast aan de behoefte van het lichaam. Samen met de hormoonproducerende organen (schildklier, bijschildklieren, alvleesklier, bijnieren, zaadballen, eierstokken) reguleren de hypothalamus en de hypofyse dus de volledige hormoonhuishouding. Als hormonen hun werk hebben gedaan of niet meer nodig zijn, worden ze afgebroken door de lever en verlaten ze het lichaam via de darmen of nieren.

Sleutel-slot-principe

Hormonen weten naar welke cel ze moeten, omdat ze op de verschillende weefsels zoeken naar de juiste receptor (‘slot’), waarin de ‘sleutel’ van het hormoon in past. Deze receptor is een eiwitmolecuul op een cel die zich slechts aan één specifiek hormoon kan binden. Als het hormoon past, kan het zijn opdracht doorgeven aan de cel, die vervolgens zijn taak kan uitvoeren. Een perfect sleutel-in-het-slotprincipe. De juiste sleutel op een slot zorgt voor een hele reeks aan chemische reacties. En precies die sleutels zijn nou juist vaak door onze snelle levens de weg kwijt. Mijn doel is altijd om te weten waarom het lichaam bepaalde verstoringen heeft. Maar dat is niet altijd makkelijk, omdat hormonale verstoringen van diverse kanten komen. Het kan aan verkeerde voeding, je leefstijl, stress, genen of zelfs een ‘foutieve instelling’ bij je geboorte liggen. Het achterhalen van de oorzaak van de hormonale disbalans blijft daarom altijd een persoonlijke en uitdagende puzzel!

Waarom juist de vrouw zo gevoelig is voor klachten

Wat maakt toch dat vrouwen meer ongemak ervaren van hormoonschommelingen dan mannen? Dat heeft verschillende oorzaken. Vrouwen hebben in één maand meer hormoonschommelingen dan mannen in hun hele leven. Een man heeft een dagcyclus, die elke dag zo’n beetje hetzelfde verloopt. Een gezonde man heeft een testosteronpiek tussen zes uur ‘s morgens tot ongeveer een uur in de middag. In de ochtend zijn ze daardoor het meest actief; later op de dag neemt het testosteron een beetje af en nemen de oestrogenen het meer over. Oestrogeen is het vrouwelijke hormoon, het sociale hormoon en het hormoon dat je doet socializen. Om een voorbeeld te noemen, dit is precies de reden waarom mannen bijvoorbeeld in de ochtend vaker zin hebben in seks omdat het testosteron niveau dan het hoogst is. Bij vrouwen is dit totaal anders. Vrouwen hebben een cyclus van ongeveer een maand, die afhankelijk is van de menstruatiecyclus. Het is dus normaal dat je je elke week in de maand een beetje anders voelt. Dit leidt niet alleen tot mentale, emotionele en fysieke klachten vlak voor of tijdens de menstruatie, maar ook tijdens een zwangerschap, na de bevalling en borstvoedingsperiode of aan het begin van de menopauze. Dit maakt ons gevoeliger voor verstoringen in onze hormoonbalans, want zoals we eerder hebben kunnen lezen zullen hormonen elkaar altijd helpen met compenseren.

Daarnaast hebben vrouwen vaker last van slaapproblemen. Dit is vanuit evolutionair perspectief gezien handig om voor onze kroost te zorgen en om alert te zijn. Het is dus ontzettend belangrijk om te herstellen door voldoende slaapuren te maken. Door deze alertheid zijn we ook gevoeliger voor stress waardoor we vaak de hele dag ‘aan’ staan. De stressgevoeligheid zorgt er ook voor dat we gevoeliger zijn voor maag- en darmproblemen. Daarnaast gebruiken veel (jonge) vrouwen hormonale anticonceptie zoals de pil. De pil onderdrukt de eisprong. En juist die eisprong zorgt is verantwoordelijke voor de meeste progesteron. Er komt dus snel een disbalans tussen oestrogeen en progesteron. En laat het nou net de vrouwen zijn die gevoeliger zijn voor een overschot aan oestrogeen ten opzichte van progesteron. Indien progesteron en oestrogeen niet in verhouding is met elkaar kan dit zorgen voor verschillende klachten zoals moodswings, heftige menstruatiebloedingen, meer hoofdpijnklachten of vaginale schimmelinfecties.

Wil jij ook beter in je vel zitten?
Je bent hier op de juiste plek!